'Erfgoed is dynamisch en vraagt om aandacht, deskundigheid en verbinding'

Wat trok je aan in deze functie en waarom heb je op deze functie gesolliciteerd? 

“Erfgoed in al zijn verschijningsvormen spreekt mij aan. Een breed erfgoedbegrip is een cruciaal deel van ons zijn: we leven immers met elkaar in een ecosysteem. Erfgoed is daarbinnen geen statisch iets: het is dynamisch en vraagt om aandacht, deskundigheid en verbinding. We moeten het onderhouden en voortdurend bevragen. De ErfgoedAcademie speelt daar een belangrijke rol in: zij vormt, inspireert en begeleidt de belangrijkste uitvoerders van het erfgoedbeleid en zorgt ervoor dat hun kennis en kunde up-to-date is. Dat maakt dat de ErfgoedAcademie nauw verbonden is met de mensen die het doen. Gemeentelijk beleid, ook met de komst van de nieuwe Omgevingswet, vraagt deskundigheid en fermheid bij de ambtenaar. Maar daarnaast is ook verbindingskracht belangrijk, niet alleen rond de wet maar ook door inspiratie. Daar wil ik graag aan bijdragen.”

Hoe kijk je naar de ontwikkelingen in de erfgoedsector en hoe kan de ErfgoedAcademie zich daar het beste op doorontwikkelen? 

“Er gaat de komende jaren veel gevraagd worden van erfgoed in de brede zin. Het kent een politieke dimensie, maar heeft ook raakvlakken met ruimtelijke vraagstukken, duurzaamheidskwesties en de impact van klimaatverandering. Wat de ErfgoedAcademie kan doen, naast het bieden van een goed en praktijkgericht cursusaanbod, is het verbinden van partijen. In het erfgoedveld krijgen we naast de klassieke monumentenambtenaren ook steeds vaker te maken met partijen als waterschappen of woningcorporaties. We willen met hen verbinding zoeken op het gebied van de grote opdrachten waar we in dit land voor staan. We zetten ons dan in voor hetzelfde belang of ideaal. Domeinoverstijgend denken wordt steeds belangrijker. Vroeger hoorde iets bij een bepaalde sector, maar de vraag naar integraal werken neemt meer en mee toe. De ErfgoedAcademie zou dit vanuit ons werkveld nationaal kunnen agenderen en oppakken.”

Wat zie je als de grootste uitdagingen en kansen voor de ErfgoedAcademie in de komende jaren? 

“Een belangrijke vraag is hoe we samen met andere aanbieders van kennis er het beste voor kunnen zorgen dat het erfgoedveld toegerust is voor de huidige opgaven. Hoe kunnen we samen met de provinciale steunpunten, erfgoedhuizen, de gemeenten en de opleiders in HBO/WO een stelsel ontwerpen waarbinnen we complementair zijn ten opzichte van elkaar? Deze positionering is belangrijk: wie doet er wat in de Nederlandse erfgoedwereld? Ook belangrijk is de vraag hoe we de thematiek zo in kunnen zetten dat voor ons nieuwe partijen ook gebruik gaan maken van ons aanbod. De maatschappelijke noodzaak is er, de ErfgoedAcademie biedt een goed aanbod om met deze onderwerpen aan de slag te gaan. Nu moeten we zorgen dat ook nieuwe partijen ons leren kennen. Tot slot kunnen we ook een bijdrage leveren aan het van onderaf organiseren van de erfgoedzorg. Participatie en goede communicatie met burgers worden steeds belangrijker. Als je dit goed doet, maak je erfgoed een vitaal onderdeel van de maatschappij, wat het onze aandacht waard maakt. De ErfgoedAcademie kan hieraan bijdragen met adequate programma’s zoals de Erfgoedparticipatielabs.”

Welke ervaring uit je vorige functies is het meest waardevol in deze nieuwe rol? 

“Ik heb van huis uit veel affiniteit met erfgoed. Ik ben kunsthistoricus en opgegroeid in een monumentenfamilie. Ik ben directeur geweest van Museumpark Orientalis (rijksmonument) en het Nederlands Openluchtmuseum, daar hield ik mij natuurlijk ook bezig met erfgoedthema’s. Deze laatste instelling leidde ik tijdens een belangrijke transitiefase. Het museum ontwikkelde zich tot een brede instelling, waarin aandacht voor het materiële en immateriële samensmolt (KIEN, VIE onder bestuurlijke vleugels van het museum). Ook ontstond er interactie tussen het dagelijks leven van de ‘Nederlander’ met nationale en internationale geschiedenis via de inrichting van de Canon van de Nederlandse geschiedenis. Daarnaast inspireerde het museum door middel van de Maand van de Geschiedenis jaarlijks thematisch uiteenlopende instellingen in het land tot samenwerking en interactie. Ik heb altijd een commerciële dimensie gehad. Als museumdirecteur moest ik vaak eigen inkomsten genereren. Dit deed ik door te kijken welke gemeenschappen verbonden konden worden aan bijvoorbeeld tentoonstellingen of bepaalde thema’s binnen de musea. Dat leverde altijd bezoekersstromen op. Sinds 2014 span ik me in voor Comenius Leergangen, dat zich bezighoudt met onderwijs, bestuurlijk leiderschap en netwerkorganisaties. Comenius was heel sterk een academische instelling waar hoogleraren iets vertelden over leiderschap, maar dat is de afgelopen jaren veranderd. Het is nu een community waar mensen actief en samen reflecteren op de vraag wat goed bestuur en toezicht is en wat dat van hen vraagt, als persoon en als professional. Ik denk dat mijn commerciële dimensie en ervaring met positioneringsvragen waarbij je verschillende partijen verbindt, bij de ErfgoedAcademie heel goed van pas komen.”

Wat zie je als je belangrijkste prioriteit in het eerste jaar?

“Het afgelopen jaar heeft de ErfgoedAcademie met het bestuur een indrukwekkend koersplan ontwikkeld, inclusief een meerjarenplan met degelijke begrotingsinstrumenten. In het eerste jaar wil ik me inzetten voor het halen van de beoogde bezettingsgraad, zodat we zoveel mogelijk erfgoedbeherende instellingen ondersteunen. Dit kunnen we doen door aan de voorkant actief te werken aan de positionering van de ErfgoedAcademie, zowel binnen het erfgoedveld als in samenwerking met nieuwe partijen. Uiteindelijk zijn wij het nationale instituut dat permanente bijscholing levert aan erfgoedzorgers op het gebied van beleidsvoorbereiding en beleidsuitvoering. De jaren daarna werken we verder aan steeds meer impact in de sector, met als uiteindelijk doel een optimaal behoud, beheer en inzet van erfgoed voor maatschappelijke opgaven. Ik focus me daarbij natuurlijk ook op het netwerk dat daarbij hoort, waardoor we meer verbinding met nieuwe partijen kunnen creëren.”